ด่านเจดีย์สามองค์เป็นสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ ตั้งอยู่ในอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี เส้นทางนี้ตั้งชื่อตามเจดีย์เล็กๆ สามองค์ที่ตั้งตระหง่านอยู่ระหว่างชายแดนไทยและเมียนมาร์ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมและประวัติศาสตร์อันยาวนานระหว่างทั้งสองประเทศเส้นทางนี้มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์อย่างมาก
เนื่องจากเป็นเส้นทางการค้าหลักระหว่างไทยและเมียนมาร์ที่มีมาตั้งแต่สมัยโบราณ นอกจากนี้ยังเป็นสถานที่ยุทธศาสตร์ทางการทหารที่มีการสู้รบและความขัดแย้งต่างๆ เกิดขึ้นในพื้นที่ตลอดหลายศตวรรษที่ผ่านมา พระเจดีย์สามองค์ เดิมเป็นเพียงก้อนหินวางซ้อนๆ กันสามกอง จึงเรียกที่แห่งนี้ว่าหินสามกอง เป็นที่สักการะของคนไทยโดยทั่วไปก่อนที่จะเดินทางออกเขตแดนไทยเข้าสู่เขตแดนพม่าแต่ครั้งโบราณ ต่อมาในปี พ.ศ.2432 พระศรีสุวรรณคีรี (ทะเจียงโปรย เสตะพันธ์) เจ้าเมืองสังขละบุรี ร่วมกับราษฎรในพื้นที่ก่อสร้างองค์เจดีย์ขึ้นบนหินสามกอง เจดีย์แต่ละองค์สูงประมาณ 6 เมตร ตั้งห่างกันประมาณ 5-6 เมตร ซึ่งในปี พ.ศ.2546 กรมศิลปกรได้ดำเนินการขุดแต่งและพบฐานเจดีย์รูปทรงสี่เหลี่ยมที่ก่ออิฐอยู่ด้านใต้ซึ่งสันนิษฐานว่ามีการสร้างเจดีย์องค์เดิมมาแล้วในสมัยกรุงศรีอยุธยา กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนพระเจดีย์สามองค์เป็นโบราณสถานของชาติในปี พ.ศ.2498
ด่านเจดีย์สามองค์เป็นเขตสิ้นสุดชายแดนไทยด้านทิศตะวันตก ในอดีตเป็นช่องทางเดินทัพของไทยและพม่า นักท่องเที่ยวสามารถข้ามชายแดนเข้าไปชมตลาดพญาตองซูในเขตพม่า โดยติดต่อทำเอกสาร/หลักฐานได้ที่ด่านตรวจคนเข้าเมืองสังขละบุรี
ปัจจุบัน ช่องเขาสามเจดีย์เป็นสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยม ที่ให้ผู้มาเยือนได้สัมผัสประวัติศาสตร์อันยาวนานและวัฒนธรรมของภูมิภาค ผู้เยี่ยมชมสามารถสำรวจเจดีย์ซึ่งว่ากันว่าเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ และเพลิดเพลินกับความงามทางธรรมชาติอันน่าทึ่งของพื้นที่โดยรอบ รวมถึงภูเขาและแม่น้ำที่งดงาม
นอกจากความสำคัญทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมแล้ว ช่องเขาสามเจดีย์ยังทำหน้าที่เป็นเครื่องเตือนใจถึงความสำคัญของการรักษาความสัมพันธ์อันสันติระหว่างประเทศอีกด้วย เป็นสัญลักษณ์แห่งมิตรภาพที่ยั่งยืนระหว่างไทยและเมียนมาร์ และความสำคัญของการอนุรักษ์และเฉลิมฉลองประวัติศาสตร์และมรดกที่มีร่วมกันของเรา
